Butterfly Project             Γράμματα των μαθητών μας στα παιδιά του Ολοκαυτώματος 

ΚΑΣΟΥΡΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ

Λευκό-γαλάζιο ριγέ. Για χιλιάδες παιδιά στον κόσμο αυτό το σχέδιο συμβόλιζε και συμβολίζει ίσως τις πιο γλυκές πιτζάμες. Ένα απαλό ρούχο στα χρώματα του ουρανού, παρέα με τον οποίο πέφτουν για ύπνο. Και μέσα σ' αυτό ονειρεύονται. Ονειρεύονται το μέλλον, τη ζωή και όλες τις χαρές που φέρνει. Μέσα σε τέτοιες «πιτζάμες» έκαναν τα τελευταία τους όνειρα και χιλιάδες Εβραιόπουλα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Μέσα σε αυτές κοιμήθηκαν για τελευταία φορά κ\μακριά από το σπίτι και τις οικογένειές τους. Μόνο που τότε ο συμβολισμός είχε αλλάξει. Λευκό - γαλάζιο ριγέ ίσον Εβραίος, κάποιος προς αποφυγήν. Ένας άνθρωπος καταδικασμένος να βιώσει τη μισανθρωπιά και την αποκτήνωση της ανθρώπινης φύσης, όπως εκατομμύρια άλλοι στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ένα παιδί που φόρεσε με τη σειρά του το ριγέ ρούχο με ένα κίτρινο αστέρι στο πέτο να φέγγει στη λιγοστή ζωή του ήταν και η Μπλίμτσια Λίσε. Γεννήθηκε το 1938 σε μια πόλη της Πολωνίας από Εβραίους γονείς. Ήταν μόνο ενός έτους όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία. Από εκεί κι έπειτα ξεκινά ταξίδι, αλλά όχι αναψυχής για την οικογένεια! Ύστερα από την απέλασή τους στέλνονται στο γκέτο του Γιουσούφ. Από κει στο στρατόπεδο του Μπελζέις. Το τελευταίο ταξίδι. Το ημερολόγιο έδειχνε 1942. Η μικρή Μπλίμτσια θανατώνεται με απάνθρωπο τρόπο στην τρυφερή ηλικία των 3,5 ετών, ο τρόπος; Εγκλεισμός σε θάλαμο δηλητηριωδών αερίων.

Το αθώο μυαλουδάκι του κοριτσιού πιθανότατα δε θα κατανόησε τα γεγονότα που εκτυλίσσονταν γύρω της. Δε θα κατάλαβε γιατί την απομάκρυναν από τους γονείς της. Γιατί έπρεπε να πεινάει και να κρυώνει. Γιατί έπρεπε να ξυπνάει βίαια τα βράδια από φωνές και το επόμενο πρωί να λείπουν άτομα που πλέον είχε γνωρίσει. Γιατί οι φιγούρες των γονιών της άλλαζαν, γιατί βρισκόταν εκεί, γιατί, τέλος πάντων, έπρεπε να περνάει όλο αυτό το μαρτύριο. Αντίστοιχα με την Μπλίμτσια δεν το κατάλαβε ποτέ κανείς. Κανένας λογικός νους δεν μπόρεσε να χωρέσει όλη αυτή την κτηνωδία μέσα στο φάσμα μιας λογικής υπόστασης, και ούτε θα μπορέσει. Άλλωστε, αν την κατανοούσε, δεν θα ήταν σίγουρα λογικός. Η ψυχή της μικρής όμως το ένιωσε. Ένιωσε την αδικία, το παράλογο. Ένωσε έναν σκληρό θάνατο, τον οποίο δεν μπορούσε να είχε προκαλέσει με κανένα δυνατό τρόπο. Το ίδιο ένιωσε και όλο το 1,5 εκατομμύριο παιδιών που πέθαναν, απλώς κάποιοι ευνόησαν την κατάσταση συνειδητά.

Η λογική δεν κατανοεί τον πόλεμο. Η λογική δεν δέχεται τον εξευτελισμό και την εξόντωση ανυπεράσπιστων ανθρώπων. Η λογική δεν αντέχει τον θάνατο μικρών παιδιών. Δεν τον άντεχε ποτέ. Δεν τον άντεχε τότε. Δεν τον αντέχει τώρα. Απλώς τον καταδικάζει και τον πολεμά μ ε όλα τα δυνατά μέσα. Η απώλεια της ανθρώπινης ζωής είναι καταδικαστέα. Πάντοτε. Σήμερα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο πόλεμος και ο θάνατος συνεχίζουν να υπάρχουν, ίσως όχι στην «άμεση» γειτονιά μας. Μικρά παιδιά συνεχίζουν να πεθαίνουν με μεθόδους που δεν απέχουν από αυτές των Χιτλεριστών. Ας γίνει η πικρή ανάμνηση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο λόγος για να μην ξεχάσουμε αυτούς που χάθηκαν και γίνουν αυτές οι τελευταίες πεταλούδες που θα φτιαχτούν στον κόσμο.

ΖΩΝΤΑΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ

Αγαπητή Νέλυ,

Πρόσφατα πληροφορήθηκα για την ιστορία σου στο πλαίσιο του προγράμματος που συμμετέχω. Δεν μπορώ να κρύψω τη συγκίνησή μου! Είναι απαράδεκτο το τέλος που είχες, μάλιστα σ' αυτή την τόσο τρυφερή ηλικία που είναι κοντινή με τη δική μου!.

Κάθε παιδί έχει δικαίωμα να μεγαλώνει με ασφάλεια σε μια οικογένεια που του εξασφαλίζει τη μόρφωση, την ψυχαγωγία και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Κάθε παιδί δικαιούται να μεγαλώνει αντιμετωπίζοντας τον σεβασμό της κοινωνίας γύρω του και απολαμβάνοντας τις ελευθερίες που η Δημοκρατία του παρέχει. Αυτά στην εποχή μας θεωρούνται αυτονόητα!

Ωστόσο για σένα και πολλά άλλα παιδιά δεν ήταν! Είναι απαράδεκτο ότι στις πέντε το πρωί η Γκεστάπο μπήκε βίαια στο σπίτι σου και σε ανέκρινε μαζί με την αδελφή και τη μητέρα σου. Ακόμη χειρότερο είναι ότι έλειπε ο πατέρας σου. Προσπαθώ να καταλάβω και να φανταστώ τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρισκόσουν. Μου είναι τρομερά δύσκολο!

Τραγικό, επίσης, μου φαίνεται το γεγονός ότι σε χαστούκισαν κατά τη διάρκεια της ανάκρισης. Απορώ πώς μπόρεσαν να κάνουν κάτι τέτοιο σε ένα παιδί. Είναι τραγικό να ασκείται με τέτοιο τρόπο βία! Όμως το να το φυλακίζουν είναι σίγουρα χειρότερο!

Προσπαθώ να φαντασθώ τι πέρασες στο Άουσβιτς. Έχουμε ακούσει τόσα πολλά γι' αυτό το μέρος και δεν το έχουμε επισκεφθεί ποτέ. Σκέψου εσύ που έζησες από κοντά το εφιάλτη! Να είσαι κρατούμενη σ' αυτό τον απαίσιο χώρο και μάλιστα να έχεις τόσο τραγικό τέλος καταλήγοντας στο θάλαμο αερίων!

Κανένας δεν πρέπει να έχει τέτοιο απαράδεκτο τέλος, πόσο μάλλον ένα παιδί! Ήσουν σχεδόν δεκατεσσάρων χρονών όταν σε βρήκε ο θάνατος στο άνθος της ηλικίας σου, αν και εσύ ένιωθες ανακούφιση μπροστά σε όλο αυτό το μαρτύριο!

Σκέφτομαι όμως πώς περνά ένα παιδί της ηλικίας μου σήμερα. Διασκεδάζει, βγαίνει έξω με τους φίλους του, ενώ εσύ ήσουν φυλακισμένη σε ένα απαίσιο στρατόπεδο και ανυποψίαστη πήγες για μπάνιο. Μόνο που αντί για νερό ο θάλαμος γέμισε από δηλητηριώδη αέρια. Χωρίς να έχεις ακόμα καταλάβει τη ζωή, έγινες μάρτυρας!

Άτομα σαν κι εσένα πάντα θα αποτελούν για μένα και πολλούς συνομηλίκους μου φωτεινά παραδείγματα. Αν και έχεις πεθάνει, να ξέρεις πως ζεις στη συνείδησή μας ως το παιδί που δεν πρόλαβε να ζήσει τη ζωή του, γιατί έγινε θύμα του φασισμού.

Γι' αυτό και μεις θυμόμαστε και προσπαθούμε να ζήσουμε με δημοκρατία. Αντιδρούμε σε κάθε συμπεριφορά αυταρχισμού γύρω μας, γιατί ανάλογες ιδέες γέννησαν το Άουσβιτς και άλλα στρατόπεδα που αποτέλεσαν τόπους μαρτυρίων για σένα και πάρα πολλά παιδιά.

Αθάνατη!                                                                                         

ΚΑΡΑΓΓΕΛΗ ΝΕΚΤΑΡΙΑ

Αγαπητέ μου,

διαβάζοντας τη συγκλονιστική σου ιστορία και συνδέοντας την με τα φρικτά γεγονότα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που ταρακούνησαν ολόκληρη την ανθρωπότητα, πήρα το θάρρος να σου στείλω το συγκεκριμένο γράμμα για να σου εκφράσω τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου. Πραγματικά, έπειτα από τα συμπεράσματα που έβγαλα, θεωρώ ότι αποτελεί καθήκον της γενιάς μου και των επόμενων γενιών να προφυλάξουμε όλο τον κόσμο από την επανάληψη αυτής της τραγωδίας.

Στις μέρες μου εμείς οι νέοι διαμαρτυρόμαστε συνεχώς για την οικονομική κρίση, αυτή τη μάστιγα που ταλανίζει τη χώρα μας, όμως, αν αναλογιστούμε ενδελεχώς τα δικά σας μαρτύρια και βάσανα, είμαστε τρομερά οιηματίες. Αποτελεί πραγματικά ειδεχθές γεγονός το ότι λόγω της φιλαυτίας και της διαστροφής μερικών όντων, εσείς, τόσα παιδιά, δεν προλάβατε να χαρείτε την παιδική σας ηλικία, πολλοί άλλοι άνθρωποι στερήθηκαν τη ζωή τους αλλά και αναρίθμητες οικογένειες ξεριζώθηκαν ή αφανίστηκαν.

Εκπαίδευση, υγεία, ισότητα και ελευθερία! Σήμερα αποτελεί ουτοπικό ενδεχόμενο κάποιος άνθρωπος της Δύσης να μην κατέχει αυτά τα βασικά δικαιώματα, ενώ εσείς είχατε την ατυχία να γεννηθείτε, όταν όλα αυτά θεωρούνταν «υπερεκτιμημένα». Λόγω θρησκείας, καταγωγής, πεποιθήσεων και προτιμήσεων διωχθήκατε από σοβινιστικά και εθνικιστικά όντα, με πέτρινη καρδιά που είχαν την ψευδαίσθηση ότι θα κυρίευαν όλο τον κόσμο. Άνθρωποι που πίστεψαν ότι υπερτερούσαν των υπολοίπων, άνθρωποι που νόμιζαν ότι με τα ολοκαυτώματα και τους θαλάμους αερίων θα δημιουργούσαν έναν κόσμο ανώτερο, άνθρωποι που έφτασαν στην έπαρση και ξεπέρασαν τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Για εμένα δεν θα έπρεπε να χαρακτηρίζονται άνθρωποι αλλά άβουλα και αναίσθητα όντα, υπεύθυνα για τις ωμότητες και τις βαρβαρότητες που στιγμάτισαν όλους το παρελθόν, στο παρόν και σίγουρα στο μέλλον.

Ανακεφαλαιώνοντας, μόνο στο άκουσμα ότι ένα παιδί μόλις έντεκα χρόνων δολοφονήθηκε με αυτόν τον απεχθή τρόπο, ενώ εμείς αδιαφορούμε νομίζοντας ότι ένα τέτοιο γεγονός δεν πρόκειται να επαναληφθεί, νιώθω την ανάγκη να ζητήσω μια βαθύτατη συγγνώμη σε σένα και σε όλες τις ψυχές, θύματα του Ολοκαυτώματος. Εύχομαι και ταυτόχρονα ελπίζω ότι η γενιά μου θα αφυπνιστεί, θα δημιουργήσει έναν πιο δίκαιο κόσμο, δίχως ίχνος ρατσισμού και περιθωριοποίησης και δεν θα επιτρέψει παρόμοια γεγονότα να προκύψουν, μια κατάσταση που θα επιτευχθεί όχι μόνο με την πνευματική της καλλιέργεια και τη μόρφωσή της, αλλά και με την ενημέρωσή της πάνω σε αυτό το θλιβερό ζήτημα.

Με αγάπη αλλά και τεράστια εκτίμηση

ΔΕΛΗΠΕΤΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Αγαπητή Εύα,

Διάβασα πρόσφατα για σένα και την ιστορία σου πριν και κατά το Ολοκαύτωμα. Νιώθω ότι η ιστορία σου είναι πάρα πολύ σημαντική και αξιοθαύμαστη, καθώς μας μαθαίνει ότι η αισιοδοξία και η ελπίδα είναι σημαντική, ειδικά σε εποχές όπως αυτές που έζησες εσύ.

Καθώς διάβαζα την ιστορία σου, ένιωσα ότι όλη σου τη ζωή ακόμα και πριν το Ολοκαύτωμα είχε προβλήματα και πολλές δυσκολίες. Είναι δύσκολο να φανταστώ πόσο δύσκολο θα ήταν ζεις χωρίς τους γονείς σου, ειδικά σε μια περίοδο όπου ήσασταν καταζητούμενοι. Είναι ιδιαίτερα λυπηρό το γεγονός ότι οδηγήθηκες στον θάνατο και δεν είχες καν τους γονείς σου για να τους αποχαιρετήσεις.

Όλα τα παραπάνω είναι καταστροφικά για ένα δεκατριάχρονο παιδί, εσύ όμως είχες τη δύναμη, ακόμα και αφού πέρασες όλα αυτά, να χαμογελάς με ένα χαμόγελο τόσο χαρούμενο και γεμάτο ελπίδα. Αυτή η ελπίδα είναι που έμεινε στην ιστορία, η ελπίδα ενός μικρού κοριτσιού που, ενώ ξέρει τι το περιμένει, ελπίζει ότι το μέλλον θα είναι ομορφότερο, κι ας μη ζήσει για να το δει.

Στην αρχή, όταν πρωτοείδα τη φωτογραφία σου, απόρησα πώς γίνεται να χαμογελάς, ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, αλλά τώρα καταλαβαίνω ότι το μόνο πράγμα που μπορούσες να κάνεις είναι να χαμογελάς. Έδειξες στους δολοφόνους σου πόσο δυνατή ήσουν με ένα μόνο χαμόγελο, με ένα μόνο βλέμμα.

Η δύναμή σου είναι πολύ σπάνια ακόμα και σήμερα. Μακάρι να μπορέσω κάποια μέρα να γίνω τόσο αισιόδοξη και γεμάτη ελπίδα, όσο εσύ, γιατί αυτό είναι που σε έκανε αθάνατη στις ψυχές και στις σκέψεις πολλών ανθρώπων καθώς και στη δική μου. Αυτά που πέρασες ήταν απάνθρωπα και κανείς δεν μπορεί να φανταστεί πώς ένιωθες, αλλά κατάφερες με την πάροδο του χρόνου να γίνεις ένα σύμβολο της ελπίδας και της αγάπης που υπάρχει πάντα, ακόμα και σε περίοδο πολέμου.

ΔΑΣΑΚΛΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

Αγαπητέ Henoch (Εννώχ),

πρόσφατα διάβασα την ιστορία σου, που πιθανόν να είναι παρόμοια με πολλών άλλων παιδιών. Τα συναισθήματα που ένιωσα δεν περιγράφονται με λόγια. Η αδικία, η φρίκη, η απανθρωπιά αυτού του εγκλήματος είναι πραγματικά συγκλονιστικές.

Όταν η Γερμανία εισέβαλε στην Πολωνία, όπου εσύ και η οικογένειά σου είχατε εγκατασταθεί, ήσουν μόλις ενός έτους. Δεν θα το θυμόσουν. Από εκείνη τη μέρα και έπειτα όμως τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο. Όχι μόνο για εσάς, αλλά για όλους τους Εβραίους της χώρας. Όλοι κληθήκατε να αποχαιρετήσετε τις όμορφες και ξέγνοιαστες ζωές που είχατε έως τότε. Σας απέλασαν στο γκέτο του Ζεσούφ στις 25 Ιουνίου 1942 και λίγες μέρες αργότερα σας μετέφεραν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εκεί σας δολοφόνησαν. Εσύ ήσουν μόλις 3,5 χρονών! Είχες ζήσει μόνο 3,5 χρόνια! Ένα τόσο μικρό χρονικό διάστημα, κι όμως βαραίνει τους ώμους σου η ιστορία ενός ηλικιωμένου ανθρώπου!

Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα που θα ήθελε να σε ρωτήσεις κανείς, αν είχε την ευκαιρία. Πώς σας φέρονταν εκεί; Σας βασάνισαν; Σας χώρισαν από την οικογένειά σας; Τι σας έκαναν; Τελικά εγώ απορώ αν όλα αυτά έχουν αξία. Για μένα αυτό που μετράει είναι ότι εσύ και εκατομμύρια άλλα παιδιά χάσατε τη ζωή σας, πριν τη ζήσετε. Και αυτό, γιατί κάποιος δεν της έδωσε την αξία που της άρμοζε. Μόνο και μόνο επειδή είχες τον τίτλο του Εβραίου υποτίμησαν τη ζωή σου.

Εγώ, γνωρίζοντας πλέον όλα αυτά, νιώθω ντροπή που η σημερινή νεολαία ζει σε πλήρη άγνοια. Ακόμα περισσότερο όμως ντρέπομαι, όταν βλέπω εφήβους και νέους ανθρώπους να ασπάζονται αντιλήψεις και ιδεολογίες παρόμοιες με αυτές που οδήγησαν στη γενοκτονία της φυλής σου.

Συνοψίζοντας, αγαπητέ Henoch, πραγματικά λυπάμαι που δεν θα μου δοθεί ποτέ η ευκαιρία να σε συναντήσω και να σου μιλήσω. Πάντα όμως θα είσαι εκεί για να μου υπενθυμίζεις αυτό που έγινε, έτσι ώστε να μην επιτρέψουμε ξανά να συμβεί κάτι τόσο φρικτό.

Με εκτίμηση

ΚΑΛΛΙΤΕΡΗ ΑΝΑΪΣ

Αγαπητή Έλεν,

ή μάλλον Πότγιο, όπως σε φώναζαν τα αγαπημένα σου πρόσωπα

είμαι μια Ελληνίδα μαθήτρια του Λυκείου. Πριν λίγο καιρό, στα πλαίσια της συμμετοχής μου σε σχολικές δράσεις για το Ολοκαύτωμα, βρέθηκε στα χέρια μου η συγκλονιστική σου ιστορία. Αυτή η ιστορία με προβλημάτισε τις επόμενες μέρες, με έβαλε σε σκέψεις. Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα να σου γράψω αυτό το γράμμα.

Μου φαίνεται αδιανόητο ένα παιδί, όπως εσύ και γω, να σηκώνει το αβάσταχτο βάρος του πολέμου. Να αναγκάζεται σε τόσο μικρή ηλικία να βιώσει την απανθρωπιά, τη φρίκη και την αδικία του. Προσπάθησα να μαντέψω τα συναισθήματά σου, να μπω στη θέση σου. Προσπάθησα να ταυτιστώ μαζί σου.

Έφερνα στο μυαλό μου ξανά και ξανά εσένα να παίζεις με τα επτά αδέλφια σου και αυτά να σε προσέχουν, καθώς ήσουν το χαϊδεμένο μικρό τους. Εσένα να πηγαίνεις στο σχολείο χαρούμενη. Όμορφες εικόνες, καθημερινές. Ποιος συννέφιασε το πρόσωπό σου; Τώρα έχεις έναν μόνιμο φόβο και μια καχυποψία στην έκφρασή σου. Ακόμα και όταν πας σχολείο, κάτι που άλλοτε σε έκανε χαρούμενη. Μα τα παιδιά δεν πρέπει να φοβούνται να πηγαίνουν στο σχολείο.

Μέρα με τη μέρα υπάρχει όλο και περισσότερη ένταση στο σπίτι. Σου απαγορεύουν πλέον να πας στο σχολείο. Δεν τολμάς να ρωτήσεις γιατί. Ούτε όταν μετακομίσατε σε εκείνη την άθλια γειτονιά. Άραγε ποιες να ήταν οι σκέψεις σου όταν στριμωχτήκατε σε κείνο το στενόχωρο, το βρόμικο, το σκοτεινό βαγόνι; Άραγε είχες καταλάβει πού σας πήγαιναν; Στο Άουσβιτς σας πήγαιναν. Εκεί που θα έμενες για πάντα παιδί. Αχ Πότγιο, γιατί να μη ζούσες τώρα;

Αν ζούσες, μπορεί να γνωριζόμασταν και να ήμασταν φίλες που προβληματίζονται για το μέλλον τους. Εσύ θα έλεγες πως θες να γίνεις μια αγαπητή δασκάλα που δεν θα έβαζε πολλά μαθήματα για το σπίτι, για να μην κουράζει τους μαθητές της. Παρ' όλα αυτά, θα τους μάθαινες να αντιμάχονται τον φυλετικό και κάθε άλλο ρατσισμό.

Αγαπητή Πότγιο, νιώθω θλίψη και οργή αλλά και δέος και ευγνωμοσύνη. Είσαι μια μικρή ηρωίδα, πρότυπο που σίγουρα εμπνέει πολλά παιδιά στον κόσμο. Μακάρι να είχα την ευκαιρία να σε έχω γνωρίσει. Ίσως κάποτε να επισκεφτώ το μέρος στο οποίο είναι εγκλωβισμένη η παιδική σου ψυχή.

Αν είναι, θα σου πω.

Με αγάπη

ΤΣΑΤΣΟΥ ΕΙΡΗΝΗ

Αγαπημένη μου Ίνα,

έμαθα για τη ζωή σου και το τραγικό της τέλος , γι αυτό θα ήθελα να σου διηγηθώ μια ιστορία. Αρχίζει κάπως έτσι: μια φορά κι έναν καιρό ζούσε μια Εβραία κοπέλα γεννημένη στη Λευκορωσία το 1937. Μαζί με πολλά ακόμα αθώα παιδιά την κλείδωσαν σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ένα σκοτεινό μέρος. Μύθοι λένε πως δεν ξημέρωνε ποτέ εκεί. Ήταν πάντα ολοσκότεινα και τρομαχτικά. Δεν υπήρχε ίχνος ζωής εκτός από τις ταλαιπωρημένες ψυχές των παιδιών. Μια μέρα όμως, το κορίτσι βρήκε μια πανέμορφη πεταλούδα με φωτεινά φτερά και έντονα χρώματα να πετάει αμέριμνη δίπλα της. Κάτι μέσα στην ψυχή της τής έλεγε να την ακολουθήσει και έτσι έκανε. Όταν σταμάτησε η πεταλούδα το ταξίδι της, ακούμπησε πάνω σε έναν βράχο. Το κορίτσι ήταν πια εξουθενωμένο και πεινασμένο, έτσι αποφάσισε να ξεκουραστεί και να ψάξει για τη φίλη της την επόμενη μέρα. Όταν ξύπνησε, πήγε αμέσως στο σημείο που είδε τελευταία φορά την πεταλούδα της. Κάτι μαγικό όμως έγινε. Αντί για ένα φτερωτό πλάσμα εμφανίστηκαν εκατομμύρια. Τόσες πεταλούδες, όσα και παιδιά. Το κοριτσάκι έψαχνε απεγνωσμένα την πεταλούδα της και τελικά τη βρήκε στον βράχο, όπου την άφησε να περιμένει. Έτσι κι εγώ σήμερα βρήκα την πεταλούδα μου. Το όνομά της είναι Ina Bomshtein και γεννήθηκε στη Λευκορωσία το 1937. Δυστυχώς για μένα, το σώμα της δεν κατάφερε να σωθεί, αλλά η ψυχή της θα είναι πάντα στο βράχο με ανοιχτά τα πολύχρωμα φτερά της.

Αντίο πεταλούδα μου  

ΚΩΣΤΟΥΛΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Μια από τις ενάμισι εκατομμύριο ψυχές ήταν και η δική σου. Ένα παιδί πέντε χρονών, από το ενάμισι εκατομμύριο Εβραιόπουλα που έχασαν τη ζωή τους από ανελέητους δολοφόνους. Δολοφόνοι που έμειναν ατιμώρητοι για το απάνθρωπο έγκλημά τους. Ένα έγκλημα που χάραξε την καρδιά των Εβραίων αλλά και όλου του κόσμου.

Η δικαίωση και η γαλήνη για το χαμό σου, Ραφαήλ, δεν θα έρθει ποτέ. Ο δολοφόνος σου δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Αυτή η περίοδος γενοκτονίας και δίωξης των Εβραίων έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις πιο μαύρες σελίδες στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ποτέ δεν θα ξεχάσουμε τα εκατομμύρια που έχασαν τη ζωή τους τα μελανά εκείνα χρόνια και ιδιαίτερα τον Ραφαήλ.

Η μνήμη σου θα ζει για πάντα.

Να αναπαυτείς εν ειρήνη. 

ΚΟΥΚΟΥΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ LYONA GIRSH HIRSH

Φίλε μου Λιόνια

θα ήθελα να εκφράσω σ' αυτό το γράμμα τη συμπαράστασή μου και να πω πως λυπάμαι για τις καταστροφές που αντιμετώπισε η πόλη σου και οι συμπολίτες σου οι Εβραίοι. Δεν μπορώ μόνο σε αυτό το κομμάτι χαρτιού να εκφράσω όλα μου τα συναισθήματα που με διαπερνούν αυτή τη στιγμή. Θα ήθελα όμως να ξέρεις πως το μέλλον θα είναι σίγουρα καλύτερο. Αυτοί οι άνθρωποι που λεηλάτησαν την πόλη σου, τη χώρα, τους συμπολίτες και γενικότερα τον κόσμο της Ευρώπης κυριότερα θα έχουν πάψει να υπάρχουν. Τότε σου αναφέρω πως, αφού δεν θα υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, θα μπορείς ελεύθερα να παίξεις έξω σε καταπληκτικές παιδικές χαρές, χωρίς πλέον να φοβάσαι. Θα είσαι ελεύθερος. Θα μπορείς να κάνεις ό,τι ποθεί η καρδιά σου. Και εγώ θα σε περιμένω, όποτε εσύ θελήσεις, να με επισκεφτείς στην Ελλάδα ένα καλοκαίρι...

Σε «περιμένω»

Ο φίλος σου Χρήστος

ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΕΥΗ

Αγαπητέ Ιωσήφ,

πρόσφατα ήλθα σε επαφή με την ιστορία σου και μαθαίνοντας όλα αυτά που έχεις περάσει καθώς και το τραγικό τέλος σου, αποφάσισα να σου γράψω αυτό το γράμμα. Λυπάμαι αφάνταστα που έπρεπε να τα περάσεις όλα αυτά, ειδικά σε μια τόσο μικρή ηλικία. Οι ομόθρησκοί σου και άλλες κοινωνικές ομάδες καταδιώχθηκαν, αιχμαλωτίστηκαν και δολοφονήθηκαν με φρικτούς τρόπους, χωρίς να έχουν διαπράξει κάποιο έγκλημα, εξαιτίας των εξωτερικών χαρακτηριστικών τους και ορισμένων πεποιθήσεών τους. Ευτυχώς η κοινωνία έχει αναγνωρίσει τις αισχρότητες που είχε διαπράξει και με τη σειρά τους αυτά έχουν καταδικαστεί. Όμως αυτό δεν αρκεί, όπως μπορείς να φανταστείς. Αμέτρητες οργανώσεις έχουν αναλάβει να στέκονται στο πλευρό όσων δέχονται καθημερινά επιθέσεις ρατσισμού και οι συνειδητοποιημένοι πολίτες τους υπερασπίζονται όπως μπορούν. Το γεγονός είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να επανέλθουν στη ζωή ενάμιση εκατομμύριο παιδιά που αδίκως δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Η δουλειά που αναγκάστηκες να κάνεις, δηλαδή να μεταφέρεις τα πτώματα των κρατουμένων στα κρεματόρια, είναι μια ιδιαίτερα τραυματική εμπειρία, ειδικά γι' αυτήν την ευαίσθητη ηλικία στην οποία βρισκόσουν. Συμμετείχες σε μια ηρωική εξέγερση, κατά την οποία το κρεματόριο του Μπιρκενάου ανατινάχθηκε, όπου και σκοτώθηκες. Είναι πραγματικά λυπηρό το γεγονός ότι δεν έζησες τη ζωή που θα ήθελες να ζήσεις, αλλά αντιθέτως πέθανες σε μια τόσο μικρή ηλικία. Εύχομαι ειλικρινά να βλέπεις πόσο έχει βελτιωθεί η μεταχείριση των Εβραίων στις μέρες μας σε σχέση με την εποχή σου. Ίσως κάποια μέρα, όταν σταματήσουν εντελώς οι βιαιότητες, να δικαιωθείς εσύ και όλα τα υπόλοιπα θύματα

με αγάπη 

ΠΕΤΡΙΔΗ ΞΕΝΙΑ

Αγαπητή Γουίντιτ,

Μόλις διάβασα την ιστορία σου... ένα χαρτί με πληροφορίες για την οικογένειά σου, τη ζωή σου και τον θάνατό σου μοιράζεται στους μαθητές. Να ξέρεις, λοιπόν, ότι σχεδόν 70 χρόνια μετά τον θάνατό σου, δεν έχεις ξεχαστεί... η ιστορία σου υπάρχει ακόμα, για να μας θυμίζει πως κανένα παιδί, κανένας ενήλικας δεν αξίζει να φύγει από τη ζωή, επειδή τυχαίνει να γεννήθηκε από γονείς Εβραϊκής ή οποιασδήποτε άλλης καταγωγής. Νομίζω πως θα χαιρόσουν ιδιαίτερα αν μάθαινες πως σήμερα το κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να απολαύσει την παιδική του ηλικία, χωρίς φόβο, χωρίς να φοράει ένα κίτρινο αστέρι, χωρίς να μπορεί κανείς να του στερήσει την οικογένειά του. Ζούμε σ' έναν κόσμο στον οποίο μπορεί κανείς να αισθάνεται περήφανος για την καταγωγή του, ενώ περπατά στον δρόμο, ενώ βρίσκεται στη βιβλιοθήκη, στο λεωφορείο και στο μουσείο... μακάρι εσύ και κάθε παιδί που δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου να μπορούσε να ζήσει την παιδική του ηλικία σήμερα. Ο θάνατός σου ήταν άδικος, μα έχει χαραχθεί στην παγκόσμια ιστορία μαζί με τους υπόλοιπους, τονίζοντας την τεράστια αξία της ειρήνης. 

ΚΟΝΤΟΥ ΜΑΡΙΑ

Δε θα σε γνωρίσω ποτέ! Δε θα μάθει κανείς ποτέ τις σκέψεις σου, το πόσο έτρεμες εκείνη τη μέρα, εκείνη τη φοβερή μέρα που τα όνειρά σου πέταξαν με την τελευταία πνοή σου. Τι φρικτός θάνατος και πόσο μικρή ήσουν. Τόσες ψυχές άδικα χαμένες! Λυπάμαι και στενοχωριέμαι βαθιά που η ζωή σου σταμάτησε εκεί, σε αυτό το ζοφερό στρατόπεδο. Ήσουν τόσο μικρή. Παρόλο όμως που οι άνθρωποι δε θα μάθουν το όνομά σου από τα χείλη σου, θα το μάθουν από την ιστορία, γιατί ένα τέτοιο έγκλημα, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όπως το ονομάζουν, δε θα ξεχαστεί. Τίποτα, καμία λέξη δεν μπορεί να εκφράσει αυτό που συνέβαινε τότε. Παιδιά ηλικίας 5 - 12 ετών, παιδιά που δεν είχαν προλάβει να ανοίξουν τα μάτια τους, να ζήσουν, ακολουθούσε το ένα πίσω από το άλλο στο δόμο προς το θάλαμο αερίων,...προς τους φούρνους... Λυπάμαι για ότι σου συνέβη, λυπάμαι που δεν γνώρισες τη ζωή και λυπάμαι πραγματικά που αυτό το γράμμα που σου στέλνω δε θα το διαβάσεις ποτέ...

Αναστάσης-Πέτρος Φάσσαρης

Αγαπητέ Λεόν,

Με αφορμή την πρόσφατη ενασχόληση μου με το τραγικό θέμα του ολοκαυτώματος και ερχόμενος σε επαφή και με την δική σου ιστορία θέλησα να σου εκφράσω ορισμένες σκέψεις και συναισθήματα μου.

Αδιαμφησβήτητά το κομμάτι αυτό της ιστορίας της ανθρωπότητας είναι μελανό και επονείδιστο , καθώς ο φασισμός όχι μόνο καταστρατήγησε το δικαίωμα της ελευθερίας εκατομμυρίων ανθρώπων, γεγονός που σήμερα θεωρείτε στις περισσότερες περιπτώσεις αυτονόητο, αλλά στέρησε και την ίδια τους ζωή , όπως και την δική σου, με τον ποιο βάναυσο τρόπο.

Ταυτόχρονα όμως, τόσο σε εσένα όσο και στα υπόλοιπα παιδιά, καταπατήθηκε το δικαίωμα να ονειρευτείτε, να παίξετε ανέμελα και να απολαύσετε την παιδική σας ηλικία, την οποία κάθε άνθρωπος αναπολεί με έντονη νοσταλγία. Αντίθετά η παιδική ψυχή σας κατακλείσθηκε από πόνο και φόβο, αντίκρισε φρικτές εικόνες και κλήθηκε να υπομείνει τις αμέτρητες κακουχίες του στρατόπεδού συγκέντρωσης.

Το μόνο που ελπίζω είναι κανένα άλλο παιδί να μην χρειαστεί να αντιμετωπίσει μια κατάσταση σαν την δική σου και το άθλιο φαινόμενό του φασισμού να μην αναβιώσει ξανά. Ειδικά στην εποχή μας που χαρακτηρίζεται από τον πολιτισμό και την δημοκρατία και στην οποία τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι κατοχυρωμένα, ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία θα έπρεπε να έχουν εξαλειφθεί. Όμως αυτό δεν ισχύει.

Συνοψίζοντας, θα ήθελα για μια τελευταία φορά να σου εκφράσω την θλίψη μου για όλα αυτά που πέρασες αλλά σου υπόσχομαι ότι θα κάνω ότι περάσει από το χέρι μου ώστε η ιστορία σου να μην ξεχαστεί. Το παράδειγμα σου λοιπόν, είναι αναγκαίο να διαδοθεί ώστε όλο και περισσότερος κόσμος να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί. Μόνο έτσι ίσως εκλείψουν τα ακραία στοιχεία από την κοινωνία μας και να οδηγηθούμε στην καθολική ευημερία.

Φιλικά,

ο μαθητής της Γ' Λυκείου 

Ευαγγελία Κουσίδη

Βλέποντας το παιδικό σου χαμόγελο να πλημμυρίζει μέσα από την ανεμελιά και την αθωότητα των δέκα σου χρόνων, χίλιες σκέψεις και συναισθήματα κατακλύζουν το μυαλό μου.

Ποιος αλήθεια έχει το δικαίωμα να στερεί τη ζωή ενός παιδιού στο βωμό ενός παραλογισμού ή μιας παρανοϊκής ιδεολογίας ;

Ποιος μπορεί να διαχωρίζει τους ανθρώπους ανάλογα με την καταγωγή , την εθνικότητα την θρησκεία ή το χρώμα ;

Ποιος διεστραμμένος νους μπορεί να βλέπει την εξόντωση ενός παιδιού ως <<προληπτικό μέτρο ασφάλειας>>;

Νικολέτα, για μένα δεν αποτελείς ένα από τα θύματα της ναζιστικής φρικαλεότητας . Αποτελείς ένα σύμβολο που πρέπει να κρατά ζωντανό στη μνήμη μας το Ολοκαύτωμα, ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του πλανήτη μας, που θα μας θυμίζει πάντα τους κινδύνους που προκύπτουν όταν απαξιώνεται η ισότητα, η ηθική και ο σεβασμός στον άνθρωπο.

Συνέχισε λοιπόν να χαμογελάς και να ονειρεύεσαι εκεί που βρίσκεσαι....

Εκεί που κανείς δεν μπορεί να βλάψει την αθωότητά σου, κανείς δεν μπορεί να κλέψει το χαμόγελό σου . Εκεί που η ανθρώπινη ψυχή ηρεμεί με ασφάλεια μακριά από επιλεκτικές γενοκτονίες, ρατσιστικές θεωρίες , σκοτάδι και παραλογισμό.

Ανυπόγραφο

Αγαπητοί αναγνώστες,

Σας γράφω με αφορμή ένα άρθρο που διάβασα και το οποίο αφορούσε τη βάναυση συμπεριφορά αρχικά των Ιταλών φασιστών και στη συνέχεια των Γερμανών Ναζί απέναντι σε ένα αθώο παιδί στο όνομα των φυλετικών - θρησκευτικών διακρίσεων.

Ο Franco Cesana σε ηλικία μόλις 7 ετών εκδιώχθηκε από το δημοτικό σχολείο που φοιτούσε στην Μπολόνια της Ιταλίας λόγω της εβραϊκής του καταγωγής και γνώρισε από νωρίς το απάνθρωπο καθεστώς του φασισμού.

Μετά την ανατροπή του Μουσολίνι και της κατοχή της Ιταλίας από τους Γερμανούς Ναζί, ο Franco σε ηλικία 12 ετών εντάχθηκε σε ομάδα παρτιζάνων και μαχόταν στην ιταλική Αντίσταση, όταν μετά από ένα χρόνο πυροβολήθηκε.

Ο θάνατός του σε τόσο μικρή ηλικία δημιουργεί έντονα συναισθήματα προβληματισμού και αποτροπιασμού, δεδομένου ότι ακόμα και σήμερα υπάρχουν κράτη στα οποία ζουν παιδιά που βιώνουν παρόμοιες εμπειρίες. Δεν είναι δυνατόν να στερούνται τα παιδιά τα βασικά και αυτονόητα δικαιώματά τους, την ελεύθερη πρόσβαση στο σχολείο, την κοινωνικοποίηση χωρίς ίχνη διακρίσεων, την ελευθερία, την ασφάλεια, τη φροντίδα. Επίσης, είναι λάθος τα παιδιά να εξαναγκάζονται να αναλαμβάνουν το ρόλο του «στρατιώτη» και να πολεμούν στην Αντίσταση μαθαίνοντας από μικρή ηλικία τη βία και την απελπισία.

Σίγουρα βιώματα σαν του Franco θεωρούνται αδιανόητα και δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται .

Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας. 

Ανυπόγραφο

Αγαπητή κυρία Groenteman,

σας γράφω για να σας εκφράσω τα θερμά μου συλλυπητήριά για την κόρη σας, την Κάρυ, καθώς και για να σας εκφράσω τα συναισθήματά μου.

Νιώθω βαθύτατα πληγωμένη γι' αυτή την αποτρόπαια πράξη, η οποία είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του παιδιού σας. Το γεγονός ότι η κόρη σας σε τόσο μικρή ηλικία, μόλις δύο ετών, στάλθηκε στο στρατόπεδο του Άουσβιτς όπου δολοφονήθηκε και το ότι αποτελεί ένα από το ενάμισι εκατομμύριο παιδιά που δολοφονήθηκαν από τους Ναζί με στενοχωρεί πάρα πολύ. Αυτές οι απόψεις πρέπει να εξαλειφθούν, ώστε να μην οδηγούμαστε σε ακρότητες ως κοινωνία.

Για άλλη μια φορά τα θερμά μου συλλυπητήρια. Ελπίζω να είστε δυνατοί και θέλω να πιστεύω ότι οι υπεύθυνοι θα τιμωρηθούν καταλλήλως και οι άνθρωποι θα συνειδητοποιήσουν πως άνθρωποι που υποστηρίζουν και συμμετέχουν σε τέτοιες αποτρόπαιες πράξεις δεν αξίζουν να λέγονται άνθρωποι.